Góry Świętokrzyskie -najstarsze góry europy
Góry Świętokrzyskie powstały 500 mln lat temu, swoją nazwę noszą od relikwii Krzyża Świętego, które przechowywane są w tabernakulum klasztoru na Łysej Górze.
Ich krajobraz cechują: urwiste stoki, głębokie doliny, gołoborza i skałki ostańcowe.
GEOLOGIA spacer przez okresy palezeoiczne, czyli jak powstały Góry Świętokrzyskie
PREKAMBR i KAMBR pamiątka po tym okresie: kwarcytowe piaskowce oraz najstarsze skały osadowe
Zoczyć możemy w:
Pasmo łysogórskie i jeleniowskie, gołoborza i granie na Łysicy i Łysej Górze
Kotuszów, Ociesęki, Kamieniec (k.Klimontowa) – ok. 430 okazów skamieniałości trylobitów)
Rezerwat przyrody Biesak-Białogon
Widełki – Łapigrosz (skamieniały pancerz trylobita)
Góra Słowiec – Pasmo Orłowińskie, Ameliówka (naturalne odsłonięcie w dolinie Lubrzanki)
ORDOWIK i SYLUR
Pamiątka po tym okresie: osady m.in. łupki szarogłazowe
Zobaczyć możemy w:
Biesak – Białogon (profil piaskowców, mułowców, i bentonitów w ścianie nieczynnego kamieniłomu)
Bukówka, Bardo – Wąwóz Prągowiec (wychodnia iłowców, mułowców i szarogłazów w dolinie potoku Kierdonka)
Rzepin – tzw. warstwy rzepińskie
DEWON
pamiątka po tym okresie: osady lądowe i płytkomorskie, widoczne są odciski skmieniałości bezszczękowców, ryb i ramienionogów
Zobaczyć możemy w:
Zachełmie (k.Kielc) najstarszy na świecie zapis wyjścia czworonogów z morza na ląd
Pasmo Kadzielniańskie, Zelejowskie i Chęcińskie – pokłady wapieni z liczną fauną gąbek, koralowców i innych bezkręgowców morskich. Są to pamiątki morza tropikalnego sprzed 375 mln lat!
Rezerwat Wietrznia
Bukowa Góra (ściana kamieniołomu)
Bolechowice (wapien ze szczątkami gąbek i koralowców, wykorzystywany jako „marmur” techniczny typu „Bolechowice”)
Ostrówka (skamieniałe głowonogi w wapieniu bitumicznym)
KARBON był okres ruchów górotwórczych
To co powstało możemy zobaczyć w:
Fałd Ślichowicki
Złoże pirytu w Rudkach k. Nowej Słupi
Bieliny (rezerwat Kamień-Ławki – wychodnie skalne)
Kowala (wapienie i margle)
Besówka (czarne wapienie wypełnione fauną: ramienionogi, ślimaki, małże, małżoraczki, trylobity, ryby pancerne, głowonogi)
PERM
Czerwona Góra (zlepieńce permu górnego i brekcje w nieczynnym kamieniołomie „Zygmuntówka”)
Jaworznia
TRIAS
pamiątka po tym okresie: czerwone osady, czerwone piaskowce i mułowce
Zobaczyć możemy w :
Słynne piaskowce tumlińskie to pamiątka wydm i okresowych rzek
Najstarsze na świecie tropy pierwszych dinozaurów !
Gostków k. Bliżyna (skamieniałe muszle i małże)
Szkucin cegielnia
Pałęgi
Sosnowica
JURA i KREDA
pamiątka po tym okresie: piaskowce, ciemne iły oraz mułowce ze szczątkami flory i tropami dinozaurów
Zobaczyć możemy w:
Rezerwat Gagaty Sołtykowskie (tropy dinozaura drapieżnego, profil piaskowców i iłów)
Gnieździska
Małogoszcz (muszle ostryg)
Obrzeże Gór Świętokrzyskich – fauna bezkręgowców morskich: skamieniałości małży, amonitów, jeżowców, unikatowe szczątki ryb i dużych dagów morskich -rekinów, płaszczek, ichtiozaurów, pliozaurów.
PALEOGEN
pamiątka po tym okresie: leje krasowe
Zobaczyć możemy na: Kadzielni
NEOGEN Morze Śródziemne wkroczyło na obszar dzisiejszych Gór Świętokrzyskich i zostawiło po sobie m.in. „iły korytnickie” przepełnione skamieniałymi muszlami bezkręgowców morskich. W wapieniach z Pińczowa znaleziono unikatowe szczątki wieloryba (Pinocetus polonius).